CHỈ ĐỊNH TỪ DÙNG CUỐI CÂU VÀ CẤU TRÚC RÌA CÂU TRONG TIẾNG VIỆT

Tóm tắt

Bài viết này phân tích chỉ thị từ dùng ở cuối câu dưới góc độ ngữ pháp tạo sinh. Các chỉ định từ như đây, kia, này, kìa và đấy có thể dùng cuối câu để đánh dấu khoảng cách tâm lý giữa người nói và mệnh đề trong câu. Các trợ từ này có thể chia thành 2 nhóm, nhóm I gồm đây và kia được dùng để miêu tả quan hệ giữa người nói và mệnh đề; nhóm II gồm này, kìa và đấy có tác dụng kêu gọi sự chú ý của người nghe hoặc thuyết phục người nghe tiếp nhận nội dung mệnh đề. đây này, kia kìa và kia đấy là ba cặp trợ từ chỉ thị thường gặp.

Từ góc độ ngữ pháp tạo sinh và đồ bản học, rìa phải câu có thể chia thành ba đoản ngữ chức năng. Tầng thấp nhất AttP mã hóa cam kết của người nói đối với mệnh đề, còn attP mã hóa thái độ của người nghe đối với mệnh đề. Tầng cao nhất DiscP thể hiện thái độ của người nói đối với người nghe. Chỉ định từ nhóm I thuộc về AttP, nhóm II thuộc về attP.