MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHO VIỆC XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN LOẠI CÁC QUÁ TRÌNH HÀNH VI TRONG TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT

Tóm tắt

Không giống các quá trình vật chất có các đặc điểm khu biệt ở cả hai bình diện ngữ nghĩa là ngữ pháp - từ vựng, các quá trình hành vi không có các đặc điểm đặc trưng như một phạm trù ngữ pháp khu biệt. Do sự mơ hồ về ngữ nghĩa nên chúng thường gây ra rất nhiều khó khăn cho việc xác định và phân loại. Đã có nhiều cố gắng nhằm làm sáng tỏ vấn đề này trong cả tiếng Anh và tiếng Việt (ví dụ, Halliday, 1994; Halliday & Matthiessen, 2004; Eggins, 1994, Martin và cộng sự, 1997; Hoàng Văn Văn, 2012), nhưng vẫn còn tồn tại một số vấn đề cần phải làm rõ hơn. Trong bài báo này, chúng tôi sẽ cố gắng nghiên cứu sâu các nguyên nhân của những khó khăn này và sẽ đề xuất một số gợi ý để xử lí những khó khăn đó. Dữ liệu nghiên cứu là 200 cú hành vi trong tiếng Anh và tiếng Việt được thu thập từ các truyện ngắn và tiểu thuyết. Trên cơ sở khung lí thuyết ngữ pháp chức năng của Halliday (1994), nghiên cứu cho thấy rằng để có thể xác định và phân loại một cách thoả đáng một quá trình (động từ) hành vi, cần thiết phải đặt nó trong mối quan hệ với các thành phần khác trong cú và cả hai tiêu chí ngữ nghĩa (ý nghĩa) và ngữ pháp - từ vựng (cấu trúc) đều phải được xem xét.