Về mối quan hệ giữa Lê Văn Duyệt và vua Minh Mạng qua quá trình tập trung quyền lực 30 năm đầu triều Nguyễn

Tóm tắt

Khi thành lập vương triều, Gia Long đã duy trì nền quân chính trên lãnh thổ rộng lớn với hai đơn vị hành chính cấp thành cai quản hai vùng đất tương ứng với Bắc bộ và Nam bộ Việt Nam ngày nay. Gia Định thành, đơn vị hành chính cai quản khu vực Nam bộ, do Lê Văn Duyệt đứng đầu có vai trò hết sức quan trọng về kinh tế, quốc phòng và ngoại giao. Trong 30 năm đầu triều Nguyễn, cùng với quá trình chuyển giao quyền lực từ Gia Long sang đến Minh Mạng là sự khẳng định vị thế của Tổng trấn Gia Định thành Lê Văn Duyệt, khiến ông trở thành một trong những nhân vật quyền lực vào hàng bậc nhất. Tuy nhiên, sự chuyển giao ngôi báu này cũng đánh dấu quá trình tập trung quyền lực vào tay chính quyền trung ương do hoàng đế đứng đầu và việc xóa bỏ các đơn vị hành chính có quyền lực quá lớn như Gia Định thành là một xu thế tất yếu. Quá trình này diễn ra khá phức tạp do những vấn đề nội tại xung quanh mối quan hệ giữa Minh Mạng và Lê Văn Duyệt, mối quan hệ giữa một tân vương và một cố mệnh đại thần có quyền lực rất lớn. Bài viết mô tả sự vận động của mối quan hệ chính trị giữa hai nhân vật này trong quá trình tập trung quyền lực 30 năm đầu triều Nguyễn với một cách nhìn mới.