Những bất cập và phương hướng hoàn thiện các chuẩn mực kiểm toán Nhà nước trên phương diện kiểm toán hoạt động.

Tóm tắt

Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Nhà nước (KTNN) ban hành lần đầu vào năm 1999, qua khoảng 10 năm vận dụng vào trong công việc kiểm toán, mà chủ yếu áp dụng cho kiểm toán báo cáo tài chính, đã bộc lộ nhiều hạn chế, nên KTNN Việt Nam đã ban hành lại hệ thống chuẩn mực kiểm toán vào năm 2010. Việc ban hành lại hệ thống chuẩn mực KTNN cho thấy có sự nỗ lực lớn trong việc bổ sung thêm những quy định cho loại hình kiểm toán hoạt động (KTHĐ), mà đã được quy định trong Luật KTNN từ năm 2005. Tuy nhiên, việc hiểu và vận dụng những quy định này vào thực tiễn của KTHĐ vẫn còn nhiều trở ngại và khó khăn. Mục đích của bài viết này nhằm chỉ ra những điểm bất cập trong hệ thống chuẩn mực kiểm toán hiện hành liên quan đến KTHĐ, nguyên nhân gây ra những hạn chế, để từ đó có những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống chuẩn mực KTHĐ trong KTNN Việt Nam. Để làm cơ sở cho các đánh giá, bài viết sử dụng phương pháp phân tích tính hợp lý của các chuẩn mực Việt Nam đồng thời so sánh với chuẩn mực quốc tế và chuẩn mực của một số quốc gia trên thế giới.
Kết quả cho thấy việc lồng ghép các nội dung KTHĐ vào chung với kiểm toán báo cáo tài chính trong cùng một hệ thống chuẩn mực đã gây khó khăn trong việc trình bày các nguyên tắc hoặc quy định. Bên cạnh đó, việc sử dụng thuật ngữ mà không có định nghĩa rõ ràng hoặc không nhất quán cũng là một hạn chế lớn. Điều này gợi ý cho những đề xuất như chỉnh sửa, bổ sung các chuẩn mực hiện hành và tiến xa hơn, xác lập lại mô hình hệ thống chuẩn mực kiểm toán nhà nước Việt Nam.