HẠ THẤP LÒNG DẪN VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA NÓ ĐẾN HỆ THỐNG SÔNG CỬU LONG
Nguyễn Nghĩa Hùng
Lê Quản Quân
Nguyễn Công Thành
Tóm tắt
Trước những nhận định về việc hạ thấp lòng dẫn có tác động đến hạ thấp mực nước sông sẽ ảnh hưởng đến chế độ thủy động lực, hình thái sông Cửu Long. Nghiên cứu này góp phần làm sáng tỏ hơn nhận định đó, đồng thời cho thấy việc khai thác cát quá mức, xây đập thượng nguồn, sẽ có những tác động lớn đến quá trình ổn định và phát triển của đồng bằng sông Cửu Long. Từ hai cách tiếp cận: (1) phân tích tài liệu thu thập đáy địa hình, (2) phân tích thu thập mực nước sông; kết quả nghiên cứu cho thấy hạ thấp lòng dẫn ngày càng rõ rệt với tốc độ trung bình lên tới 3m/ năm (Sa Đéc trong giai đoạn 3 năm gần nhất 2014-2017), mực nước chân triều giảm thấp từ -3÷-10mm/năm tùy theo từng khu vực, trong khi đó biên độ thủy triều tăng lên mạnh +9-+10mm/ năm. Từ kết quả này cho thấy, nếu cộng thêm cả sụt lún đất và nước biển dâng, chế độ thủy động lực của vùng ĐBSCL đang thay đổi và chịu ảnh hưởng mạnh hơn của động lực biển. Điều này sẽ dẫn tới xu hướng ngập lụt do triều, tăng dòng chảy trong sông kênh, xâm nhập mặn vào sâu nội đồng, và hạn chế dần khả năng tưới tự chảy cho các vùng cao và tiêu tự chảy cho các vùng trũng.