NGHIÊN CỨU SỰ TƯƠNG QUAN GIỮA CHỈ THỊ DNA VÀ ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI PHỤC VỤ ĐỊNH DANH LAN HÀI HELEN (Paphiopedilum helenae Aver.) CỦA VIỆT NAM

Tóm tắt

Lan hài thuộc chi Paphiopedilum được yêu thích bởi hoa rất đẹp, nhưng hiện nay đang ngày càng cạn kiệt trong tự nhiên do khai thác quá mức. Để bảo vệ lan hài, ngoài việc thiết lập các quy định cấm khai thác và buôn bán thì cần phải ưu tiên ứng dụng các phương pháp nhận diện và phân tích phát sinh loài, vì các loài thuộc chi Paphiopedilum có hình thái tương đồng, khó phân biệt khi cây nhỏ hoặc chưa ra hoa. Nghiên cứu này trình bày kết quả phân tích tương quan giữa đặc điểm hình thái với chỉ thị trnH-psbA và ITS trong định danh, phân loại loài lan hài Helen (Paphiopedilum helenae Aver.) có nguồn gốc tại Thái Nguyên, Việt Nam. Kết quả cho thấy việc nhận diện lan hài Helen bằng hai chỉ thị trnH-psbA và ITS hoàn toàn phù hợp với phương pháp hình thái so sánh. Trong đó trình tự mã vạch DNA của Paphiopedilum helenae có độ tương đồng rất cao với trình tự gen tương ứng của hai loài Paphiopedilum tranlienianum và Paphiopedilum barbigerum (độ tương đồng lên tới 99,98%). Cây phát sinh loài thể hiện mối quan hệ gần gũi của ba loài này. Sự kết hợp hai chỉ thị trnH-psbA và ITS là ứng cử viên mã vạch DNA để nhận diện nhanh loài lan hài Helen (Paphiopedilum helenae Aver.).