Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính ức chế -glucosidase của cây cơm rượu hoa nhỏ (Glycosmis parviflora)
Tóm tắt
Trên thế giới, chi Glycosmis có khoảng 50 loài, phân bố chủ yếu ở phía Nam và Đông Nam Châu Á. Thành phần hóa học của các loài Glycosmis khá đa dạng, tập trung vào các nhóm chất như alkaloid, terpenoid, flavonoid. Các cao chiết hoặc các hợp chất phân lập từ các loài thuộc chi Glycosmis có nhiều hoạt tính sinh học tốt như khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, kháng khuẩn, chống oxy hóa, bảo vệ gan, chống đái tháo đường....
Ở Việt Nam, Phạm Hoàng Hộ đã ghi nhận khoảng 21 loài thuộc chi Glycosmis, phân bố ở nhiều tỉnh, thường thấy mọc hoang ở vùng đất cao trung bình và vùng rừng núi. Chi Glycosmis có tên chung là cơm rượu, lấy tên từ loài G. pentaphylla, vì lá của cây này được dùng để lên men rượu. Nhiều loài Glycosmis được dùng làm thuốc trị ho, chống nôn, lợi tiểu, hạ sốt, giảm đau, chữa thấp khớp. Riêng rễ và lá cây cơm rượu hoa nhỏ (G. parviflora) được dùng làm thuốc trị ho, cảm mạo, ăn không tiêu, đầy bụng. Tuy nhiên, cho đến nay các nghiên cứu nhiều về thành phần hóa học và hoạt tính sinh học cây cơm rượu hoa nhỏ vẫn còn khá hạn chế. Bài báo này công bố các kết quả chiết xuất, phân lập, xác định cấu trúc của spathulenol (1), vitexin (2) và sitoindosid I (3) từ phần trên mặt đất của cây cơm rượu hoa nhỏ. Hoạt tính ức chế enzyme a-glucosidase của các hợp chất này cũng được mô tả.
Đối tượng nghiên cứu
Mẫu cây cơm rượu hoa nhỏ được thu hái ở huyện Đakrông - tỉnh Quảng Trị vào tháng 01 năm 2019.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp chiết xuất và phân lập
Phương pháp xác định cấu trúc
Phương pháp đánh giá hoạt tính ức chế a-glucosidase
Chiết xuất và phân lập các hợp chất tinh khiết
Kết luận
Đã phân lập và xác định cấu trúc của 3 hợp chất gồm spathulenol, vitexin và sitoindoside I từ phần trên mặt đất của cây cơm rượu hoa nhỏ (Glycosmis parviflora) thu hái tại Quảng Trị. Đây là lần đầu tiên các hợp chất này được phân lập từ loài cơm rượu hoa nhỏ. Đáng chú ý, sitoindoside I có tác dụng ức chế a-glucosidas với giá trị IC50 là 111,69 mg/ml.
