Nghiên cứu chiết xuất tối ưu gypenosid từ dược liệu giảo cổ lam (Herba Gynostemmatis) bằng phương pháp đáp ứng bề mặt (RSM)

Tóm tắt

Cây giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino - chứa gypenosid (các saponin khung dammaran) có tác dụng chống ung thư, hạ đường huyết, bảo vệ gan. Giảo cổ lam được sử dụng nhiểu tại Việt Nam trong các chế phẩm giảm mỡ máu, hạ đường huyết nên nhu cầu sản xuất hiện nay rất cần nguyên liệu cao có hàm lượng gypenosid ổn định. Nghiên cứu này đánh giá và lựa chọn các yếu tổ ảnh hưởng tới chiết xuất giảo cổ lam; từ đó tối ưu hóa các thông số ảnh hưởng tới quá trình chiết xuất để thu được hàm lượng gypenosid lớn nhất. Kết quả thu được là cơ sở để xây dựng qui trình và tiêu chuẩn cao giảo cổ lam có hàm lượng gypenosid ổn định trong sản xuất.

Nguyên liệu

Đối tượng nghiên cứu là phần trên mặt đất cây giảo cổ lam thu hái ở huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình vào tháng 5/2018 đã được giám định tên là Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino. Chất đối chiếu là ginsenosid Rb1 (98 %).

Các hóa chất, thuốc thử đạt tiêu chuẩn tinh khiết phân tích.

Phương pháp nghiên cứu

- Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng trong chiết xuất dược liệu

- Phương pháp định lượng saponin toàn phần trong giảo cổ lam

- Thiết kế thí nghiệm

- Phân tích dữ liệu

- Đánh giá mô hình

Kết luận

Nghiên cứu đã khảo sát và xác định mối liên quan nhân quả giữa bốn yếu tố ảnh hưởng đến chiết xuất gypenosid toàn phần trong dược liệu giảo cổ lam (nồng độ EtOH, thời gian chiết, số lần chiết, tỷ lệ dung môi/dược liệu) và hàm lượng gypenosid toàn phần trong cao đặc. Thông số chiết xuất được tối ưu cho hàm lượng gypnosid toàn phần lớn nhất đạt 19,5572 % trong cao đặc với các điều kiện nồng độ EtOH 69,376 %; thời gian chiết 4,4478 giờ và tỉ lệ dung môi/dược liệu là 7,9998 ml/g. Các thông số chiết xuất tối ưu thu được đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cao chiết, làm cơ sở xây dựng qui trình chiết xuất cao định chuẩn Giảo cổ lam ở qui mô sản xuất.