Định lượng đồng thời paracetamol, ibuprofen và cafein trong chế phẩm bằng quang phổ tử ngoại kết hợp phân tích đa biến

Tóm tắt

Phối hợp thuốc là một xu hướng trong điều trị hiện nay, với mục đích nâng cao hiệu quả cũng như giảm thiểu các tác dụng không mong muốn. Paracetamol là thuốc giảm đau, hạ sốt không cần kê đơn được sử dụng khá phổ biến, nhưng ít có tác dụng chống viêm. Để khắc phục nhược điểm này, paracetamol thường được kết hợp với các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen. Cafein là một xanthin alkaloid có nhiều trong các hạt cà phê, hạt cola, hạt cacao hay chè. Cafein có tác dụng kích thích thần kinh trung ương làm giảm cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ. Ngoài ra, cafein còn có tác dụng gây co mạch, làm giảm cường độ cũng như thời gian đau. Do vậy, khi dùng kết hợp cafein không những tăng tác dụng giảm đau của paracetamol lên nhiều lần mà còn giúp cho bệnh nhân tỉnh táo hơn.

Trên thế giới, toán hóa (đặc biệt, phân tích đa biến) đã được ứng dụng nhiều trong phân tích dược từ thập niên 1990. Ở Việt Nam, việc định lượng đồng thời bằng quang phổ các hoạt chất trong chế phẩm hai thành phần chủ yếu được thực hiện qua phép biến đổi đạo hàm phổ tử ngoại (UV) hoặc phổ tỉ đối UV . Cho tới nay, số lượng các công bố liên quan đến ứng dụng quang phổ tử ngoại để định lượng hỗn hợp có chứa từ ba thành phần trở lên còn hạn chế. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm đề xuất một phương pháp định lượng đồng thời paracetamol, ibuprofen và cafein trong các chế phẩm hiện đang lưu hành trên thị trường, dựa trên sự kết hợp của quang phổ UV và phân tích đa biến.

Đối tượng

Các chế phẩm có chứa đồng thời ba thành phần paracetamol, ibuprofen và cafein được nghiên cứu gồm có: Viên nén Glotasic (Công ty Cổ phần Dược phẩm Glomed, SĐK: VD - 6230 - 08, số lô: 1307006), viên nang Bidi - ipalvic (Công ty Cổ phần Dược phẩm Bidiphar 1, SĐK: VD - 16501 - 12, số lô: 0312), viên nang Ibu - acetalvic (Công ty Cổ phần Dược phẩm trung ương Vidipha, SĐK: VD - 13515 - 10, số lô: 900175).

Phương pháp nghiên cứu

+ Định lượng hoạt chất trong các chế phẩm.

+ Phép thử độ hòa tan được tiến hành trên máy thử độ hòa tan Erweka DT 626.

+ Phép đo quang được thực hiện với máy quang phổ hai chùm tia UNICAM UV300.

+ Phân tích đa biến được thực hiện với phần mềm Microsoft EXCEL với Add - in XLSTAT (Addinsoft, Mĩ).

Kết luận

Đã xây dựng được phép định lượng trực tiếp, đồng thời PA, IB và CA trong hỗn hợp bằng kỹ thuật đo phổ tử ngoại kết hợp với phân tích đa biến với độ chính xác (độ lặp lại và độ đúng) cao. Các phương pháp quang phổ đã nêu có yêu cầu kỹ thuật đơn giản, tiết kiệm thời gian và chỉ sử dụng các dung môi, hóa chất thông thường nên có khả năng ứng dụng vào công tác kiểm nghiệm thuốc (định lượng, thử độ hoàn tan). Các phương pháp này có thể được sử dụng để giám sát hàm lượng thuốc trong quá trình sản xuất, đặc biệt khi số lượng mẫu lớn không thể thực hiện được phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao.