Xây dựng và thẩm định phương pháp định lượng diosgenin bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng hiệu năng cao (HPTLC)

Tóm tắt

Diosgenin là nguyên liệu để tổng hợp các dẫn xuất steroid như: progesteron, pregnenolon, prednisolon, estrogen, testosteron, hydrocortison, dexamethason, betamethason. Diosgenin còn có tác dụng chống các chất oxy hóa ở cơ thể người, giảm mức lipid huyết thanh, ức chế sự phát triển và ngừng chu kỳ hoạt động của các tế bào u xương ác tính, ung thư biểu mô tế bào gan. Việc định lượng diosgenin có mặt trong các họ thực vật bằng phương pháp HPTLC ít được nghiên cứu. Vì vậy, trong bài báo này, xây dựng và thẩm định phương pháp HPTLC để định lượng diosgenin nhằm cung cấp thêm một phương pháp để định lượng diosgenin từ dược liệu như một phương pháp thay thế cho các phương pháp khác.

            Đối tượng

            Diosgenin chuẩn 99,3 % (Viện Dược liệu); Thân rễ nần nghệ (Dioscorea collettii Hook.f., họ Củ nâu - Dioscoreaceae) được thu hái ở Mộc Châu (Sơn La) vào thời điểm 8/2014 và đã được giám định tên khoa học trong một nghiên cứu trước đây của nhóm tác giả.

            Máy HPTLC Camag Reprostar 3 của Viện Công nghệ Dược phẩm Quốc Gia, máy được kết nối với máy tính để điều khiển và xác định giá trị R_f và diện tích các vết sắc ký.

            Phương pháp nghiên cứu

Sau khi thực hiện chấm sắc ký lên bản mỏng, dùng đèn tử ngoại quan sát vết sắc ký xác định R_f, diện tích pic của vết sắc ký tại một bước sóng nhất định. Từ đó sử dụng phần mềm Excel xác định các tiêu chí: Độ thích hợp của hệ thống; Khoảng tuyến tính; Độ đúng; Độ lặp lại.

            Kết luận

Kết quả phân tích cho thấy độ lặp lại tốt cả về thời gian lưu (RSD = 1,17 %) và diện tích pic (RSD = 0,32 %) trong khi yêu cầu của AOAC là nhỏ hơn 5,3 %, đã xây dựng được đường chuẩn tuyến tính y = 3670.x - 1509, R² = 0,9902, độ thu hồi của phương pháp nằm trong khoảng cho phép [80 %; 110 %], độ chính xác cao (RSD = 0,82 %). Kết quả khảo sát cho thấy có thể sử dụng phương pháp HPTLC để định lượng diosgenin có trong các mẫu dược liệu.