Đặc điểm hình thái thực vật và ba hợp chất lignan phân lập từ loài dó đất (Balanophora fungosa subsp. Indica (Arnott.) B. Hansen thu tại Sapa, tỉnh Lào Cai
Tóm tắt
Loài dó đất (Balanophora fungosa subsp. indica (Arnott.) B. Hansen), thuộc họ Dó đất (Balanophoraceae Rich.) từ lâu đã được đồng bào dân tộc nước ta sử dụng để sắc nước uống làm thuốc trị bệnh đau bụng và đau toàn thân hoặc có người sử dụng để ngâm rượu uống, giúp bổ tinh, cường tráng, mạnh gân cốt như vị tỏa dương. Đây là loài có khu vực phân bố khá rộng ở miền Bắc đến miền Nam ở một số tỉnh như: Hà Nội (Hà Tây cũ), Hà Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Kon Tum, Lâm Đồng, Ninh Thuận. Tuy nhiên, những nghiên cứu ở Việt Nam về thành phần hóa học của loài này còn tương đối hạn chế. Trong bài báo này, cung cấp dữ liệu về hình thái thực vật loài dó đất (Balanophora fungosa subsp. indica (Arnott.) B. Hansen) thu tại Sapa, Lào Cai cũng như công bố ba hợp chất lignan phân lập từ phân đoạn ethyl acetat của toàn cây dó đất.
Nguyên liệu
Toàn cây mang hoa của loài dó đất được thu tại Thành phố Sapa (Lào Cai) vào tháng 1 năm 2017.
Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp xác định tên khoa học mẫu nghiên cứu
- Phương pháp phân lập các hợp chất
- Phương pháp xác định cấu trúc các hợp chất
- Chiết xuất và phân lập các hợp chất tinh khiết
Kết quả
Dựa trên đặc điểm hình thái kết hợp với tra cứu các tài liệu về thực vật, tên khoa học của dược liệu dó đất thu tại Sapa (Lào Cai) được xác định là: Balanophora fungosa subsp. indica (Arn.) B. Hansen, thuộc họ Dó đất (Balanophoraceae Rich.). Từ phân đoạn ethylacetat của loài nghiên cứu, đã phân lập và xác định cấu trúc hoá học 3 hợp chất lignan bao gồm: pinoresinol (1), 7,9':7',9-diepoxy-3-methoxy-4,4'-lignandiol (5) và balanophonin (6) trong đó hợp chất (1) và (6) lần đầu tiên công bố phân lập từ loài Balanophora fungosa subsp. Indica; còn hợp chất (5) lần đầu tiên được công bố phân lập từ chi Balanophora. Những kết quả công bố trong bài báo giúp bổ sung cơ sở dữ liệu về thành phần hóa học chi Dó đất ở Việt Nam.
