Nghiên cứu phát hiện các thuốc giảm đau, chống viêm, giảm glucose máu trộn trái phép trong chế phẩm Đông dược bằng sắc ký lớp mỏng hiệu năng cao

Tóm tắt

Ngày nay, số lượng người mắc các bệnh mãn tính ngày càng tăng do nhịp sống hiện đại, đặc biệt là bệnh xương khớp, bệnh tiểu đường đối với người già và có xu hướng trẻ hóa dần. Bên cạnh các thuốc hóa dược có tác dụng điều trị, các chế phẩm Đông dược và thực phẩm bảo vệ sức khỏe có nguồn gốc thảo dược có tác dụng phòng, hỗ trợ và điều trị các bệnh này ngày càng được ưa chuộng bởi người sử dụng cho rằng các sản phẩm này ít độc tính và ít có tác dụng phụ. Tuy nhiên, nhiều nhóm tác giả ghi nhận sự trộn trái phép các paracetamol và piroxicam trong 3 mẫu kiểm tra tại Indonesia; 9 trong 26 mẫu thuốc gia truyền tại Trung Quốc dương tính với 7 thuốc nhóm giảm glucose máu.

      Tại Việt Nam, khả năng chế phẩm Đông dược bị trộn 4 nhóm thuốc này rất lớn do chúng có giá thành hợp lý, tác dụng mạnh ở mức liều thấp nên khó phát hiện... Để góp phần kiểm tra, giám sát chất lượng các chế phẩm Đông dược lưu hành trên thị trường, nghiên cứu này được thực hiện với mục tiêu xây dựng phương pháp định tính 13 thuốc hóa dược nhóm giảm đau, chống viêm, giảm glucose máu trộn lẫn trong chế phẩm Đông dược bằng sắc ký lớp mỏng hiệu năng cao (HPTLC), đồng thời ứng dụng phát hiện các thuốc này trộn trái phép trong chế phẩm đông dược đang lưu hành trên thị trường.

            Đối tượng

            - Mẫu thử: Gồm 160 mẫu chế phẩm Đông dược

            - 3 mẫu nền ở 3 dạng bào chế khác nhau

Phương pháp nghiên cứu

-          Khảo sát và lựa chọn điều kiện sắc ký

-          Quy trình xử lí mẫu

-          Thẩm định phương pháp

   Kết quả

   Nghiên cứu đã xây dựng được 3 phương pháp HPTLC phát hiện cho riêng từng nhóm corticoid, nhóm NSAID và nhóm giảm glucose máu với 13 hoạt chất thường trộn trái phép trong chế phẩm Đông dược. Mẫu thử được xử lý nhanh, đơn giản. Phương pháp phân tích có tính đặc hiệu cao trên 3 nền mẫu điều trị và hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp, 3 nền mẫu điều trị và hỗ trợ điều trị tiểu đường, giới hạn phát hiện thấp (20 - 120 ng/vết), đáp ứng yêu cầu của AOAC 2016. Phương pháp có tính khả thi cao với yêu cầu ứng dụng phân tích số lượng mẫu thực lớn lưu hành trên thị trường. Nghiên cứu đã phát hiện 19 trong 160 mẫu chế phẩm dương tính với 4 hoạt chất (chiếm 11,9 %).