Thành phần hóa học phần dưới mặt đất của cây lạc tân phụ (Astilbe rivularis Buch.-Ham. ex D. Don)

Tóm tắt

Lạc tân phụ (Astilbe rivularis Buch.-Ham.ex D. Don) thuộc họ Thường sơn (Saxifragaceae). Lạc tân phụ được phân bố rộng rãi ở Việt Nam và một số nước châu Á, trên vùng núi có độ cao khoảng 900-3200 m. Ở Việt Nam, A. rivularis được biết là loài duy nhất thuộc chi Astilbe mọc hoang dại ở Lào Cai và một số tỉnh Tây Bắc. Một số dân tộc ở Vân Nam - Trung Quốc dùng thân rễ A. rivularis chữa bệnh tim do phong thấp, vết thương chảy máu ngoài da; rễ chữa bệnh lao, viêm gan, kiết lị, bệnh vô sinh, vết thương bầm tím, sa tử cung. Các nghiên cứu trước cho thấy phần dưới mặt đất của A. rivularis có chứa phytosterol, flavonoid, triterpenoid và có tác dụng chống oxi hóa, chống viêm, chống virus. Để làm sáng tỏ công dụng theo kinh nghiệm dân gian, chúng tôi tiếp tục nghiên cứu thành phần hóa học từ phần dưới mặt đất cây lạc tân phụ. Nguyên liệu

Phần dưới mặt đất (rễ và thân rễ) của lạc tân phụ được thu hái tại xã Bản Khoang, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Mẫu cây được giám định tên khoa học là Astibe rivularis Buch.-Ham. ex D. Don.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Chiết bằng MeOH ở nhiệt độ phòng. Cao toàn phần được phân tán trong nước, chiết lần lượt với các dung môi Hx, EtOAc, BuOH. Phân tách bằng sắc ký cột. - Xác định cấu trúc: ESI-MS, ¹H-NMR, ¹³C-NMR. Kết quả

Từ phân đoạn EtOAc của cao chiết MeOH phần dưới mặt đất A. rivularis, ba butenolid: aquilegiolid (1), menisdaurilid (2), glochidionolacton A (3) và hai flavonoid: astilbin (4) và (+)-catechin (5) được phân lập và xác định cấu trúc. Các hợp chất 1-3 lần đầu tiên công bố phân lập từ A. rivularis. Kết quả của nghiên cứu này gợi ý cho việc tiếp tục nghiên cứu hoạt tính sinh học của các hợp chất thu được, hy vọng tìm ra những tác dụng mới, hữu ích từ một loài thực vật có ở Việt Nam.