Phân lập và thiết lập chất chuẩn vitexin từ rau đắng đất (Glinus oppositifolius (L.) Aug. DC.)

Tóm tắt

            Rau đắng đất có tên khoa học là Glinus oppositifolius(L.) Aug. DC., còn có tên là rau đắng lá vòng, là dược liệu được sử dụng khá phổ biến ở miền Nam Việt Nam với các bài thuốc dân gian có công dụng chủ yếu là hạ sốt, chữa bệnh về gan và chứng vàng da, ngoài ra còn có tác dụng lợi tiêu hóa, khử trùng, trị đau tai. Hiện nay, rau đắng đất đã được dùng làm thuốc có trong thành phần của nhiều chế phẩm khá nổi tiếng như: BAR, Boganic. Nghiên cứu chuẩn hóa dược liệu và các chế phẩm chứa rau đắng đất là cần thiết nhằm nâng cao chất lượng thuốc góp phần nâng cao hiệu quả trị liệu của rau đắng đất. Vitexin là hoạt chất chính trong rau đắng đất nên có thể xem là chất đánh dấu (marker) đối với dược liệu này. Trong nghiên cứu này, trình bày các kết quả nghiên cứu chiết xuất, phân lập và thiết lập chất chuẩn vitexin từ rau đắng đất để phục vụ công tác kiểm nghiệm.

            Đối tượng

Rau đắng đất được cung cấp bởi Công ty BV Pharma, đã được định danh bằng các phương pháp thường quy và bằng phương pháp sinh học phân tử tại Viện Kiểm nghiệm thuốc Thành phố Hồ Chí Minh.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất, phân lập và tinh chế vitexin.

- Xác định cấu trúc vitexin: Bằng phương pháp phổ UV, MS, IR,¹H-NMR và ¹³C-NMR.

- Kiểm tra độ tinh khiết vitexin: Bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng, sắc ký lỏng hiệu năng cao.

- Xác định hàm lượng vitexin: Bằng phương pháp HPLC.

- Thẩm định quy trình định lượng: Khảo sát tính tương thích hệ thống, tính đặc hiệu, tính tuyến tính, độ lặp lại, độ chính xác trung gian, giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng.

            Kết quả

Từ dược liệu rau đắng đất vitexin được chiết xuất có độ tinh khiết 99,39% tính theo phần trăm diện tích đỉnh với CV % < 2%. Phương pháp chiết xuất, phân lập vitexin đã sử dụng qui trình đơn giản, cho hiệu suất cao vì vậy có tính khả thi khi triển khai ở qui mô lớn hơn. Qui trình định lượng vitexin có tính tuyến tính trong khoảng từ 10-200 mg/ml với R² = 0,9992, độ lặp lại tốt với RSD = 0,01 %. Vitexin thu được có thể dùng làm chuẩn để kiểm nghiệm chất lượng của dược liệu rau đắng đất và các chế phẩm bào chế từ dược liệu này.