Các hợp chất triterpenoid phân lập từ lá cây hồng (Diospyros kaki L.f. - Ebenaceae)

Tóm tắt

Cây hồng (Diospyros kaki L.f.) thuộc họ Thị (Ebenaceae) có nguồn gốc từ Trung Quốc và Nhật Bản, sau đó được nhập vào Việt Nam trồng chủ yếu để làm cây ăn quả. Một số bộ phận của cây được dùng làm thuốc như tai hồng (thị đế), nước ép từ quả hồng (thị tất), chất đường từ quả hồng (thị sương)... Lá hồng cũng được sử dụng như lá trà để chữa bệnh tăng huyết áp. Tuy nhiên, việc sử dụng lá hồng làm thuốc mới chỉ dừng lại ở kinh nghiệm dân gian. Các hợp chất phân lập được từ cây hồng chủ yếu thuộc nhóm chất glycosid, flavonoid, tanin, saponin, sterol và đáng chú ý là nhóm chất triterpenoid. Triterpenoid là nhóm chất có nhiều hoạt tính sinh học quan trọng như kháng viêm, kháng virus, chống oxy hóa, gây độc tế bào ung thư...Việc chiết xuất lớp chất này từ nguồn dược liệu sẵn có, rẻ tiền, có thể khai thác được ngay trong tự nhiên sẽ xây dựng cơ sở hướng đến nghiên cứu phát triển ứng dụng dược liệu này trong tương lai.

Nguyên liệu

            Nguyên liệu là lá của cây hồng được thu hái tại phường Vĩ Dạ, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế vào tháng 6 năm 2016. Tên khoa học được TS. Vũ Tiến Chính (Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam) xác định là Diospyros kaki L.f., họ Thị (Ebenaceae).

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Bột dược liệu được chiết xuất bằng phương pháp ngâm với dung môi ở nhiệt độ phòng, sau đó tiến hành chiết phân đoạn lỏng-lỏng. Phân lập các hợp chất bằng sắc ký cột và theo dõi quá trình phân lập bằng sắc ký lớp mỏng.

- Xác định cấu trúc hóa học các hợp chất: Dựa trên các thông số vật lý và các phương pháp phổ 1D và 2D-NMR.

Kết quả

            Từ lá cây hồng (Diospyros kaki L.f.) thu hái tại Thừa Thiên Huế, bằng các phương pháp chiết xuất phân đoạn, các phương pháp sắc ký và phương pháp phổ đã phân lập và xác định cấu trúc của 5 hợp chất triterpenoid gồm diospyric acid B (1), ursolic acid (2), pomolic acid (3), rotungenic acid (4) và oleanolic acid (5).Các triterpenoid này là các chất có hoạt tính sinh học tốt, kết quả mở ra cở sở cho các nghiên cứu tiếp theo về dược liệu này tại Việt Nam.