Sàng lọc hoạt tính ức chế enzym acetylcholinesterase của một số dược liệu khu vực miền Trung Việt Nam

Tóm tắt

Alzheimer là chứng mất trí nhớ phổ biến nhất, đặc biệt ở người cao tuổi. Các chất ức chế enzym acetylcholinesterase (AChE), làm tăng nồng độ và thời gian hoạt động của acetylcholin, đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh Alzheimer. Việc tìm kiếm dược liệu cũng như các hợp chất có khả năng ức chế AChE để ứng dụng trong điều trị bệnh Alzheimer là một lĩnh vực nghiên cứu đầy tiềm năng hiện nay. Khu vực miền Trung Việt Nam với điều kiện khí hậu và địa hình đặc thù là nơi chứa đựng nhiều cây thuốc quý. Việc nghiên cứu sàng lọc tìm kiếm các dược liệu có tác dụng ức chế AChE là việc làm hết sức cần thiết để cung cấp các bằng chứng khoa học hướng đến việc nghiên cứu khai thác và sử dụng nguồn dược liệu Việt Nam trong điều trị căn bệnh này. Vì vậy nghiên cứu này được tiến hành với mục tiêu sàng lọc hoạt tính ức chế AChE của một số dược liệu được thu mẫu tại khu vực miền Trung Việt Nam, trong đó có một số dược liệu chưa từng được đánh giá hoạt tính ức chế AChE trước đó.

Nguyên liệu

30 loài cây được thu hái tại huyện A Lưới, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế và huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2017.

Phương pháp nghiên cứu

- Chuẩn bị dịch chiết: Dịch chiết methanol, dịch chiết phân đoạn với các dung môi n-hexan, chloroform, ethyl acetat và nước.

- Phương pháp đánh giá hoạt tính ức chế AchE: Phương pháp đo quang dựa trên nguyên tắc của Ellman.

Kết quả

Kết quả nghiên cứu đã xác định 6 cây thuốc có hoạt tính ức chế enzym acetylcholinesterase tốt bao gồm huệ mưa hoa hồng (Zephyranthes grandiflora Lindl., củ), huệ mưa hoa vàng (Zephyranthes ajax Hort., củ, lan huệ đỏ (Hippeastrum equestre Herb., củ), lan huệ mạng (Hippeastrum reticulatum Herb. var. striatifo Herb., củ), dừa cạn (Catharanthus roseus L., toàn cây) và thạch tùng đuôi ngựa (Huperzia phlegmaria (L.) Rothm, toàn cây) với giá trị IC₅₀ từ 5,70 - 99,08 µg/ml. Dịch chiết phân đoạn chloroform của mẫu huệ mưa hoa vàng có hoạt tính mạnh nhất trong số các phân đoạn nghiên cứu với giá trị IC₅₀ 15,91 µg/ml.