Một số hợp chất phân lập từ phần trên mặt đất của cây thạch tùng đuôi ngựa (Huperzia phlegmaria (L.) Rothm.)ở Việt Nam

Tóm tắt

Cây thạch tùng đuôi ngựa (Huperzia phlegmaria (L.)Rothm.)thuộc chi Huperzia Bernh., họ Thông đất (Lycopodiaceae). Trong dân gian, cây được dùng để chữa bệnh đau họng, thủy thũng, đòn ngã tổn thương. Theo các nghiên cứu trên thế giới, alkaloid phân lập từ Huperzia phlegmaria và 1 số loài thuộc chi này đã được chứng minh có tác dụng hiệu quả và an toàn trên các triệu chứng bệnh Alzheimer, là bệnh đang khan hiếm thuốc và gây tốn kém nhiều  chi phí điều trị, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Tại Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về thành phần hóa học của cây thạch tùng đuôi ngựa. Bài báo này công bố kết quả phân lập một số hợp chất từ phần trên mặt đất loài Huperzia phlegmaria thu hái tại Quảng Trị.

Nguyên liệu

Phần trên mặt đất của cây thạch tùng đuôi ngựa thu hái tại huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị vào tháng 5 năm 2016. Được xác định tên khoa học là Huperzia phlegmaria (L.)Rothm.), họ Thông đất (Lycopodiaceae).

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất, phân lập các hợp chất: Chiết xuất bằng phương pháp ngâm tại nhiệt độ phòng, sau đó chiết xuất phân đoạn lỏng-lỏng. Phân lập các hợp chất bằng sắc ký cột, sắc ký cột điều chế hiệu năng cao và sắc ký lớp mỏng.

- Xác định cấu trúc hóa học các hợp chất: Dựa trên các thông số vật lý và các phương pháp phổ 1D, 2D-NMR.

Kết quả

Từ phần trên mặt đất của cây thạch tùng đuôi ngựa (Huperzia phlegmaria (L.)Rohm.)thu hái ở Quảng Trị đã phân lập và xác định cấu trúc hóa học 3 hợp chất là 5-hydroxymethyl-2-furaldehyd, rehmanon C và loliolid. Đây là lần đầu tiên các hợp chất này được phân lập từ chi Huperzia Bernh..