Các hợp chất lignan glycosid từ quả cây liên kiều Forsythia suspensa(Thunb.) Vahl.

Abstract

Liên kiều (Forsythia suspensa(Thunb.) Vahl.) còn gọi là trúc căn, hoàng thọ đan, hạn liên tử thuộc họ Nhài (Oleacae).Quả liên kiều chia làm hai loại là thanh kiều và lão kiều.Thanh kiều hái vào các tháng 8-9 khi quả chưa chín, nhúng vào nước sôi, rồi lấy ra phơi hay sấy khô.Lão kiều hái vào tháng 10 khi quả đã chín vàng.Thanh kiều và lão kiều cũng giống nhau, nhưng thanh kiều phần nhiều đầu quả chưa tách ra như mỏ chim mở, hạt còn nguyên không rơi rụng. Trong dân gian, quả cây được biết đến với tác dụng kháng khuẩn, kháng virus, chống viêm, hạ huyết áp, làm giãn mạch, tăng lưu lượng và cải thiện tuần hoàn cũng như tác dụng lợi tiểu, cường tim.Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy các hợp chất từ loài này thể hiện nhiều hoạt tính như: chống oxy hóa, kháng khuẩn, kháng u, kháng viêm, gây độc tế bào với các dòng tế bào ung thư dạ dày. Trong nước, những nghiên cứu về cây liên kiều còn rất khiêm tốn. Do đó để góp phần làm sáng tỏ thành phần hóa học của các dược liệu được dùng trong dân gian, quả cây liên kiều được lựa chọn làm đối tượng nghiên cứu.

Nguyên liệu

Mẫu quả lão kiều (Forsythia suspensa Valh.) có nguồn gốc Trung Quốc, được mua ở hiệu thuốc Đông y, phố Lãn Ông, Hà Nội.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và phân lập: Ngâm chiết với methanol bằng thiết bị siêu âm. Phân lập bằng sắc ký cột.

- Xác định cấu trúc: ¹H-NMR, ¹³C-NMR.

Kết quả

Từ phân đoạn diclomethan của quả cây liên kiều đã phân lập và xác định được cấu trúc hóa học của 3 hợp chất lignan glycosid là (-)-pinoresinol-4-O-β-D-glucopysanosid (1), eucommin A (2) và isoeucommin A (3). Các hợp chất lignan và neolignan là 1 nhóm lớn trong hóa học các hợp chất tự nhiên với nhiều hoạt tính sinh học như chống oxi hóa, chống ung thư, kháng viêm, kháng virus và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Việc phát hiện các hợp chất lignan đã phần nào chứng minh được tác dụng dược học trong Đông y của quả cây liên kiều. Đây là lần đầu tiên 2 hợp chất eucommin A (2) và isoeucommin A (3) được thông báo phân lập từ chi Forsythia.