TƯ TƯỞNG TRỌNG LỄ TRONG KINH THƯ VÀ XUÂN THU TẢ TRUYỆN (CHƯƠNG HOÀN CÔNG)

Tóm tắt

Lễ là một nội dung quan trọng của tư tưởng Nho giáo, được đề cập trong hầu hết kinh điển Nho gia với những biểu hiện và những khía cạnh khác nhau. Kinh Thư và Tả Truyện đều nói đến phạm trù lễ, tuy nhiên, xét về bản chất, nội hàm chữ lễ mà hai quyển kinh đề cập có những nét tương đồng và dị biệt. Bài viết này phân tích và so sánh những tương đồng và dị biệt của tư tưởng trọng lễ: Một là, về sự vận động mang tính tất yếu lịch sử của tư tưởng trọng lễ trong kinh điển Nho gia; hai là, những nét tương đồng trong tư tưởng trọng lễ của hai quyển kinh thể hiện tính chất kế thừa truyền thống, còn những dị biệt phản ánh những nét đặc thù lịch sử – xã hội của thời đại. Cụ thể, do điều kiện lịch sử – xã hội, tư tưởng trọng lễ trong Kinh Thư chủ yếu thể hiện trong phạm vi xã tắc, còn tư tưởng trọng lễ trong Tả Truyện mở rộng phạm vi ảnh hưởng, từ phạm vi chính trị – xã hội của một nước đến mối bang giao giữa các nước.