“Ma trận nghĩa” và quyền năng của ẩn dụ trong hai bài thơ Đá

Tóm tắt

Bài viết hướng tới việc giải mã bài thơ với tư cách là một “ma trận nghĩa” bao hàm hệ thống các phần tử thuộc nhiều cấp độ khác nhau. Đây là một hướng đi mới và tỏ ra hiệu quả. Hướng đi này xem bài thơ như một phức thể ý nghĩa được xây dựng dựa trên những nguyên tắc nhất định. “Đường đi ý nghĩa” của bài thơ có thể là “vô hướng”, “điều hướng”, “trọng số” hoặc “phi trọng số”. Mỗi cách thức đều tạo cho tổng thể bài thơ một giá trị nhất định. Sử dụng cách nhìn trên để giải mã hai bài thơ Đá của Huyền Không Sơn Thượng Triều Tâm Ảnh và Sấu Mã bước đầu giúp người thưởng thức và nghiên cứu thấy được những vẻ đẹp của ngôn từ và sức sáng tạo của nhà thơ trong quá trình sáng tác. Bên cạnh đó, việc này cũng giúp cho người viết hoàn thiện thêm bộ công cụ lí thuyết để tiếp tục đóng góp nhiều hơn nữa cho quá trình nghiên cứu ngôn từ thơ ca tiếng Việt.