Hệ thống thần linh của người Dao Quần Chẹt: Nghiên cứu đối sánh giữa tranh thờ và sách cúng

Tóm tắt

Người Dao Quần Chẹt nói riêng, người Dao nói chung
và nhiều dân tộc khác ở Việt Nam thường tin rằng tất cả mọi vật
đều có linh hồn và linh hồn luôn gắn liền với thể xác, khi thể xác
mất đi (chết, bị hủy diệt, …) thì hồn sẽ biến thành ma. Vì vậy, ở
bất kỳ nơi nào trên trái đất cũng đều có hồn và ma. Họ cũng cho
rằng ma quỷ, thần thánh chia thành hai loại: ma lành, ma dữ và
sẽ tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến tất cả các mặt về đời
sống tâm linh, tôn giáo cũng như xã hội của từng cá nhân và
cộng đồng tộc người. Năm 2021, tác giả đã bước đầu xác định
được hệ thống thần linh tối cao của tộc người - qua tranh thờ của
người Dao Quần Chẹt. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với sách cúng, tác
giả cũng đồng thời phát hiện ra thần linh trong sách cúng và
trong tranh thờ có sự chênh lệch rõ ràng: về số lượng, về hình
dáng, trang phục, pháp khí… Vì vậy, trong bài viết này, qua việc
đối sánh giữa tranh thờ và sách cúng, tác giả muốn một lần nữa
làm rõ hơn về hệ thống thần linh của người Dao Quần Chẹt.