Tín ngưỡng, tôn giáo Việt Nam dưới nhãn quan của các thừa sai: Trường hợp Léopold Cardière

Tóm tắt

Linh mục Léopold Cadière là giáo sĩ thừa sai có những
trang viết thể hiện sự hiểu biết đáng nể về tôn giáo, tín ngưỡng
Việt Nam. Cho đến nay, một bộ phận quan trọng trong số các
công trình nghiên cứu của Léopold Cadière đã được dịch sang
tiếng Việt, cùng với đó là khá nhiều nghiên cứu bàn về những
đóng góp của ông trong nghiên cứu Việt Nam. Bài viết này điểm
lại nội dung một số công trình của ông (chủ yếu là các công
trình đã được dịch sang tiếng Việt), để khái quát về cách nhìn,
quan điểm của vị thừa sai này về tín ngưỡng, tôn giáo của người
Việt, tập trung vào các nhóm nội dung là: niềm tin và thực hành
tôn giáo đối với trời đất, quỷ thần, và các vật linh khác; thái độ
của người Việt với Tam giáo; vai trò của tôn giáo và vai trò của
người phụ nữ đối với gia đình; quan điểm nghiên cứu của
Léopold Cadière; và các nhóm nội dung chuyên biệt khác… xét
theo chiều biến đổi, trong mối tương quan với cách nhìn xuyên
thế hệ của các giáo sĩ thừa sai đã đến Việt Nam. Điều này có thể
ít nhiều chỉ ra được một số thay đổi trong cách nhìn của họ về
tín ngưỡng, tôn giáo Việt Nam theo chiều kích lịch sử.