Văn bia Hán Nôm Công giáo ở Đồng bằng Bắc Bộ nhìn từ giá trị văn hóa

Tóm tắt

Bia Hán Nôm Công giáo là những tấm bia đá, đa phần
nằm trong khuôn viên các công trình tôn giáo của Công giáo,
như nhà thờ, nhà nguyện, nơi ghi dấu tích của các nhân vật tử
đạo; chủ yếu được khắc bằng chữ Hán, Nôm; có nội dung viết
về các hoạt động của Công giáo... Trải qua thời gian, nhiều tấm
bia đã bị thất lạc hoặc hư hại, số bia hiện tồn vẫn chưa được
thống kê và dịch thuật một cách đầy đủ, nhưng những văn bia
này có những giá trị nhất định về mặt lịch sử, văn hóa. Bài viết
tập trung đánh giá về giá trị văn hóa của bia Hán Nôm Công
giáo, với tư cách là một tài sản văn hóa được lưu truyền, ở một
khu vực địa lý cụ thể là đồng bằng Bắc Bộ, nơi được coi là vẫn
còn lưu giữ được nhiều văn bia Hán Nôm Công giáo. Giá trị đó
được thể hiện ở hình thức và nội dung văn bia, trong đó biểu
hiện rõ nét là những vấn đề xoay quanh việc cúng hậu, những
thực hành tôn giáo và một số vấn đề xã hội của Công giáo Việt
Nam từ khi thực dân Pháp cai trị Việt Nam đến trước ngày độc
lập năm 1945.