Vai trò của rừng tâm linh trong đời sống của các tộc người thiểu số ở miền núi Trung Bộ Việt Nam

Tóm tắt

Ở các cộng đồng tộc người thiểu số (TNTS) vùng miền núi Trung Bộ, rừng hoàn toàn không chỉ là vật chất, tài nguyên và môi trường theo nghĩa hẹp, mà còn là văn hóa tâm linh. Rừng tâm linh là một loại hình tồn tại từ lâu đời trong ý thức và đời sống các TNTS, dựa trên các quan niệm về vũ trụ, về vạn vật hữu linh, phản ánh qua hình thức rừng thiêng và rừng ma. Chính nhờ lòng tin tôn giáo đã tạo nên những khu rừng tâm linh Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới mới còn lại những khu rừng nguyên sinh theo đúng nghĩa của nó. Hơn thế, rừng tâm linh đã và đang có những vai trò quan trọng đối với đời sống các TNTS cả trên khía cạnh vật chất lẫn tinh thần, tự nhiên và xã hội. Vai trò của rừng tâm linh đối với lĩnh vực đời sống xã hội được thể hiện ở khía cạnh duy trì và tạo ra các môi trường không gian xã hội thực hành và trao truyền phong tục tập quán, tri thức bản địa, tập quán kiêng cữ gắn với cây rừng, thú rừng, nghi lễ cúng rừng, lễ hiến sinh… Do vậy, rừng tâm linh là thứ tài sản quý giá, quan trọng của cộng đồng TNTS ở vùng miền núi Trung Bộ.