xu hướng cá thể hóa niềm tin tôn giáo hiện nay

Tóm tắt

Trong những thập niên gần đây, không chỉ “tôn giáo” mà ngay cả tính tôn giáo, niềm tin tôn giáo, tình cảm tôn giáo có những biến chuyển phức tạp, khiến các nhà nghiên cứu tôn giáo gặp nhiều khó khăn trong việc giải thích các “hiện tượng tôn giáo mới” cũng như tôn giáo nói chung. Hiện nay, giới xã hội học tôn giáo Âu - Mỹ đang trao đổi nhiều về “sự chuyển đổi tôn giáo” (Religious Switching), từ việc cải giáo sang các tôn giáo khác, hội nhập vào các kiểu giáo hội, giáo phái mới, thậm chí ‘đào bới’ toàn bộ một tôn giáo nào đó,… Bài viết này đi sâu vào một trong các xu hướng như thế. Theo chúng tôi, “xu hướng cá thể hóa tôn giáo” là xu hướng phổ biến và có tính cốt lõi của sự chuyển đổi tôn giáo. Bài viết hướng tới việc cắt nghĩa “những logic chuyển đổi của tính tôn giáo” và những xu hướng của nó. Bằng phương pháp hình loại học (typologie), bài viết đưa ra 4 dạng thức cụ thể của xu hướng cá thể hóa niềm tin tôn giáo với những đặc tính, biểu hiện của chúng. Nghiên cứu này có thể góp phần tiếp cận các hiện tượng tôn giáo ngày càng phong phú, phức tạp trong đời sống tôn giáo ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt với “hiện tượng tôn giáo mới”.