Biểu tượng “Con Nghê” trong văn hóa Việt Nam

Tóm tắt

Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, bên cạnh con rồng còn có một linh thú hết sức nổi tiếng nhưng hiểu biết về nó vẫn rất mơ hồ, đó là con nghê. Khác với con rồng mang tính cung đình, con nghê là linh thú được sử dụng phổ biến cả trong văn hóa dân gian lẫn trong văn hóa cung đình. Điều này dẫn đến một câu hỏi, vậy con nghê là linh thú dân gian ảnh hưởng đến văn hóa cung đình hay ngược lại? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải truy nguyên nguồn gốc của con nghê. Tuy nhiên, việc này không hề dễ dàng, vì con nghê không phải là một con vật có thực như con rùa hay con hổ, cũng không phải là những linh thú ngoại nhập như con tỳ hưu hay con sư tử. Thậm chí, con nghê còn bị đánh đồng với con lân, con lân mã, con long mã và con ly. Những linh thú này tương đối phổ biến trong văn hóa Việt Nam nhưng lại khó nhận dạng vì sự hình thành của chúng khá phức tạp và thường bị lẫn lộn giữa loại này với loại khác. Sự phức tạp đó dẫn đến những cách gọi tên hỗn độn cho nhóm linh thú này. Bài viết tìm hiểu mối tương đồng và dị biệt giữa những linh thú này với con nghê trong văn hóa Việt Nam.