Cây Kơnia đượm tình Tây Nguyên/The Kơnia, the symbolical tree in the high-lands of Central Vietnam
Tóm tắt
Bài thơ “Bóng cây Kơnia” được phổ thành nhạc trong thời kỳ chiến tranh vừa qua đã đưa kơnia thành một loài cây biểu tượng của Tây Nguyên. Ai có dịp lên đó sẽ thấy lòng xao xuyến khi nghe một ca sĩ vùng núi rừng hát bài này lúc đang ngắm những đám mây trôi trên núi cao.
Tác giả bài thơ này là Nguyễn Ngọc Anh. Ông sinh ở Quảng Nam. Ông được đưa lên Tây Nguyên làm phóng viên. Sau khi đất nước bị chia cắt ông ra Bắc nhưng lòng vẫn hoài nhớ đến vùng đất Tây Nguyên. Ông viết nhiều bài thơ ca tụng vẻ đẹp của nơi này. Phan Huỳnh Điểu, người phổ nhạc bài thơ này, cũng sinh ra tại xứ Quảng nhưng trước đó 10 năm. Giống như tác giả bài thơ, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu cũng nhớ về Tây Nguyên.
Cây Kơnia, tên khoa học là Irvinggia malayana, là một loài cây đẹp ở Đông Nam Á, trái có thể ăn được. Loại dầu lấy từ cây được dùng để bôi trơn máy hay chế tạo xà phòng hoặc làm sáp. Nhựa của cây được các thầy thuốc Kru Khmer dùng làm thuốc. Theo TS Phạm Thúy Hồng, vỏ cây này có thể sử dụng trong điều trị sốt và các bệnh về tiêu hóa. Cây này có trong dược điển của Phật giáo Theravada. Cây kơnia gợi nhớ đến một ký ức về thời chiến: Có một cô gái trẻ là sĩ quan quân y bị giết chết ở bên cạnh một gốc cây kơnia, để lại một cuốn nhật ký hết sức thương cảm được thế giới biết đến.
ABSTRACT
The poem The shade of the kơnia tree, set to music during the last war, was the symbol of the High-Lands region. Being once happy enough to contemplate the clouds drifting the mountains in this region of Vietnam in a twilight breeze, everyone stir deeply when listening this poem sung by a mountain singer.
Nguyễn Ngọc Anh, who composed this poem was born in Quảng Nam. He was sent out to the High-Lands as a journalist. When he returned to the North after the partition of the country, he always kept good memories of the mountains, and he composed several poems to celebrate their beauties. Phan Huỳnh Điểu who set The shade of the kơnia tree to music was also born in Quảng Nam ten years before him. Like him, he retained a nostalgia for the High-Lands.
Irvinggia malayana, the kơnia tree, is a beautiful tree living in the Southeast Asia. Its fruits are edible, an oil may be extracted for machines, and a butter for the making soaps or candles. It gives a resin used as medicines by the Kru Khmer masters. According to the Doctor Phạm Thúy Hồng, its bark may be used to treat fever, and digestive disorders. This tree also belongs to the pharmacopoeia of Theravada buddhism. The kơnia tree was associated to another memory of the war. A young girl, an army medical officer, was killed at to foot of a kơnia tree, leaving a deeply moving diary which is well-known in the world nowadays.
