Cuộc kháng chiến chống pháp của Trương Định không nằm ngoài chủ trương của vua Tự Đức/Trương Định’s uprising against the French was not beyond the policy of Emperor Tự Đức
Tóm tắt
Bài viết tìm hiểu về chủ trương của triều đình Huế mà cụ thể là vua Tự Đức đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Trương Định ở Nam Kỳ. Từ chính sử của triều Nguyễn, có thể thấy Trương Định được triều đình xem như một vị trung thần đã khẳng khái, anh dũng xả thân vì công cuộc chống Pháp. Do hoàn cảnh phải đối phó với thực dân Pháp trong thế yếu, nên khi thuận lợi thì khen thưởng kịp thời để động viên, khi thử thách khó khăn thì lãnh đạo bí mật chứ chưa bao giờ vua Tự Đức buộc Trương Định phải ngưng chiến.
Từ một số tư liệu của Pháp và của dòng họ Phạm Đăng mới khảo sát được, tác giả cho biết, ngoài việc lãnh đạo trực tiếp (bằng con đường công khai hay bí mật), vua Tự Đức còn phó thác cho dòng họ ngoại của mình ở Gò Công huy động tài lực ủng hộ cho Trương Định. Vì vậy, có thể khẳng định rằng, cuộc kháng chiến chống Pháp của Trương Định ở Nam Kỳ không nằm ngoài chủ trương của vua Tự Đức.
ABSTRACT
The article explores the policy of Huế Imperial Court, and Emperor Tự Đức in particular, on Trương Định’s resistance war against the French in the South of Vietnam. From the history written by the Nguyễn Imperial Court, it can be seen that Trương Định was considered as a loyal who heroically sacrificed himself for the cause of fighting against the French. Under the circumstances of dealing with the French in disadvantageous position, Emperor Tự Đức, when in favorable conditions, quickly rewarded Trương Định to encourage him, and secretly directed him when in difficult conditions, but he never forced Trương Định to stop war.
On surveying both French and the Phạm Đăng family’s documentary, the author reckoned that, in addition to the direct leadership (by way of public or secret), Emperor Tự Đức entrusted his relatives from maternal side in Gò Công with the task of mobilizing financial support for Trương Định. Thus, it can be affirmed that Trương Định’s resistance war against the French was not beyond the policy of the Emperor Tự Đức.
