Biện thể tiểu thuyết Hán văn Việt Nam: Vấn đề tiểu thuyết truyền kì.

Tóm tắt

Bài viết trình bày những đặc trưng có tính khu biệt của tiểu thuyết truyền kì thời trung đại trên cơ sở nhìn nhận thể loại này ở Việt Nam như là một bộ phận của thể loại truyền kì và thể văn xuôi chữ Hán trong khu vực văn hóa Đông Á thời cổ trung đại(6). Chúng tôi đề xuất hai đặc trưng căn bản của tiểu thuyết truyền kì Việt Nam là: hiện tượng cái “kì” và bút pháp “từ chương hóa truyện kí”. Cái “kì” không phải là yếu tố riêng có của tiểu thuyết truyền kì, cũng không đơn thuần là cái “hoang đường”, “kì lạ”, mà còn là cái khác biệt với “chính”. Về bút pháp, bài viết xác định đặc trưng căn bản nhất của bút pháp truyền kì (truyền kì bút) là “từ chương hóa truyện kí”. Việc xác lập hai yếu tố trên là cơ sở để biện thể tiểu thuyết truyền kì với các thể loại cũng viết bằng Hán văn khác, đặc biệt là thể bút kí.