Xác định lại hệ thống dàn nhạc trong Nhã nhạc triều Nguyễn/Re-considering the Orchestras Played in Nhã Nhạc of Nguyễn Dynasty
Tóm tắt
Vấn đề dàn nhạc sử dụng trong Nhã nhạc triều Nguyễn đến nay vẫn chưa được các nhà nghiên cứu thống nhất về nhận thức. Hiện có hai nhóm ý kiến khác nhau: 1) có 7 loại dàn nhạc: Nhã nhạc, Nhạc huyền, Đại nhạc, Ty trúc tế nhạc, Ty chung - Ty khánh, Ty cổ, Quân nhạc; 2) có 3 loại dàn nhạc: Nhã nhạc, Nhạc huyền, Đại nhạc.
Bằng cách tìm về với các tư liệu gốc, phân tích, đối chiếu các nguồn tư liệu thành văn, tư liệu ảnh, tư liệu phỏng vấn, bài viết này đưa ra những kiến giải riêng và chứng minh luận điểm Nhã nhạc đầu thời Nguyễn sử dụng 3 dàn nhạc: dàn Nhã nhạc có cơ cấu ty trúc, dàn Nhạc huyền cơ cấu theo bát âm Trung Hoa, dàn Đại nhạc có cơ cấu cổ xuy (trống, kèn). Cuối thời Nguyễn, dàn Nhạc huyền bị mai một và thất truyền, trong khi dàn Đại nhạc thay đổi cấu trúc, chỉ có dàn Nhã nhạc được duy trì hầu như nguyên vẹn. Như thế, bài viết này nghiêng về nhóm ý kiến thứ hai, không xếp Quân nhạc trong phạm vi của Nhã nhạc và cho rằng Tế nhạc (hay Ty trúc tế nhạc), Ty chung - Ty khánh, Ty cổ không nên được hiểu là các dàn nhạc và vì thế, loại trừ chúng ra khỏi danh mục thống kê các dàn nhạc của Nhã nhạc.
ABSTRACT
Uptil now, the reconigtion on the orchestras played in Nhã nhạc of Nguyễn dynasty has not been identified by researchers. Two different opinions have been stated: 1) There were 7 orchestras: Nhã nhạc (Elegent music), Nhạc huyền (Suspended music), Đại nhạc (Great music), Ty trúc tế nhạc (Small music of string and bamboo instruments), Ty chung - Ty khánh (Orchestra of bronze bells and stone chimes), Ty cổ (Orchestra of drums), Quân nhạc (Military orchestra); 2) There were 3 orchestras: Nhã nhạc (Elegent music), Nhạc huyền (Suspended music) and Đại nhạc (Great music).
By researching the original documents, analyzing and comparing the written documents, old photographs and field work interviewing documents, this article puts forward its own argument and proves that in the first period of Nguyễn dynasty, Nhã nhạc used 3 orchestras: the Nhã nhạc orchestra with string and bamboo instrumentation, the Nhạc huyền orchestra constructed as Chinese eight-material instrumentation and the Đại nhạc orchestra with drum and oboe instrumentation. In the last period of Nguyễn dynasty, the Nhạc huyền orchestra disappeared while the Đại nhạc rearranged its instrumentation and Nhã nhạc kept almost unchanged through the time. So, this article inclines to the second opinion, excluding Quân nhạc in the field of Nhã nhạc and concluding that the others stated above in the first opinion could not be understood as orchestras and thus, excluding them from the statistic list of Nhã nhạc orchestras.
