Po Riyak - Thần Sóng: Lịch sử, truyền thuyết và tục thờ cúng/ Po Riyak - God of waves: History, legend and worship customs.

Tóm tắt

Po Riyak là nhân vật lịch sử xuất hiện sau triều đại Po Rome của Champa (1627-1651). Truyền thuyết kể ông rời quê hương đến Mecca học bùa thiêng để trở về giúp dân lành. Do nóng lòng, ông quy hồi cố hương trước thời hạn nên bị vướng vào lời nguyền của thầy, chiếc thuyền ông bị sóng lớn đánh chìm. Sau đó ông phân thân làm hai, một trôi về Phan Rí – Bình Thuận, một giạt ra tận vùng biển Sơn Hải - Ninh Thuận. Ngư dân cả Chăm lẫn Việt trong vùng lập đền thờ ông. Riêng cộng đồng Chăm, trong các lễ Rija, các bài tụng ca ngợi ca công đức ông được xướng lên bởi Ông Mưdwơn.

Ở Ninh Thuận hiện nay, lễ cúng Po Riyak được thực hiện vào mỗi đầu năm Chăm lịch. Các lễ Cầu Ngư, tục thờ Cá Ông của người Việt ở miền Trung và Nam Bộ được xem là nhận ảnh hưởng từ lễ cúng Po Riyak của người Chăm.

ABSTRACT

Po Riyak, a historical figure, appeared later than Po Rome Dynasty of the Kingdom of Champa (1627-1651). Legend has it that he traveled to Mecca to learn how to use sacred amulets to help his people. Because he tried to return home ahead of time, he had to endure his master’s curse; then his boat was sunk by huge waves. His body was divided into two, one part drifted to Phan Rí - Bình Thuận Province, the rest drifted out to the territorial waters of  Sơn Hải - Ninh Thuận Province. Both Cham and Vietnamese fishermen in the region built temples to worship him. Among Cham communities, in Rija rituals, the hymns praising his merit are sung by Master Mưdwơn (a Cham dignitary).

Nowadays, in Ninh Thuận Province, the ritual of worshipping Po Riyak is performed on the first day of the first month of the Cham calendar. The fish - praying ceremony and whale worship in the Central and Southern Vietnam are considered to be influenced from the ritual of Po Riyak of the Cham people.