Một bước tìm về nguyên tác Truyện Kiều: Khảo luận về các thành ngữ “Rút dây động rừng” và “Tai vách mạch rừng” (Tiếp theo)
Tóm tắt
“Rút dây động rừng” và “Tai vách mạch rừng” là những câu thành ngữ quen thuộc của người Việt, được Nguyễn Du đưa vào hai câu thơ trong Truyện Kiều: “Rút dây, sợ nữa động rừng lại thôi” (câu 1580) và “Ở đây, tai vách mạch rừng” (câu 1.755). Tuy nhiên, vào khoảng đầu thế kỷ 20, một số nhà nghiên cứu đã cải biến chữ “rừng” trong 2 câu thành ngữ trên thành chữ “dừng” (nghĩa là bức tường, bức vách), rồi sửa luôn cả 2 câu thơ 1.580 và 1.755 trong Truyện Kiều, làm sai ý sai lời của đại thi hào họ Nguyễn. Tuy vẫn có nhiều nhà khảo chú Truyện Kiều không chấp nhận sự cải biến ấy, nhưng chưa thấy ai lên tiếng chấn chỉnh, để cho tình trạng sai đúng lẫn lộn song hành trong suốt cả một thời gian dài.
Bài viết này khảo luận về hai câu thành ngữ nói trên, với mong muốn có thể xác định dứt khốt một chữ “rừng” hay “dừng” trong hai câu thành ngữ nói trên, như một bước tìm về nguyên tác Truyện Kiều.
ABSTRACT
A step of returning to the original of The tale of Kiều investigating into two proverbs
“Rút dây động rừng” and “Tai vách mạch rừng” (cont.)
“Rút dây động rừng” [A chain is no stronger than its weakest link] and “Tai vách mạch rừng” [Fields have eyes, and woods have ears/Walls have ears] are the familiar Vietnamese proverbs inserted into two verses in the Tale of Kiều by Nguyễn Du: “Rút dây, sợ nữa động rừng lại thôi” (verse 1,580) and “Ở đây, tai vách mạch rừng” (verse 1,755). However, in the early 20th century, due to misunderstanding great poet Nguyễn Du’s idea and words, some researchers changed the word “rừng” [woods/forest] in these two proverbs into “dừng” [wall, wattle], then changed two verses 1,580 and 1,755 in the Tale of Kiều. Although many annotators of the Tale of Kiều do not accept that change, no one expresses his opinion to correct it, which has caused confusion for a length of time.
This article aims to investigate into two proverbs mentioned above, with the desire to be able to definitively determine which word is correct, “rừng” [woods/forest] or “dừng” [wall, wattle], as a step of returning to the original of the Tale of Kiều.
