Cuộc tranh luận giữa nhóm Tôn Trung Sơn với Lương Khải Siêu về dân quyền, dân chủ, sở hữu ruộng đất/The debate on civil rights, democracy and land ownership between Sun Yat-sen and Liang Qi Shao factions
Tóm tắt
Bài viết tường thuật vắn tắt cuộc tranh luận về đường lối cách mạng nhằm thay đổi thể chế chính trị ở Trung Hoa vào đầu thế kỷ 20 giữa hai phái: Phái cách mạng do Tôn Trung Sơn lãnh đạo và phái bảo hoàng do Lương Khải Siêu chủ xướng. Nội dung cuộc tranh luận tập trung vào các chủ đề chính như xã hội Trung Quốc nên đi theo thể chế cộng hòa hay quân chủ lập hiến, vấn đề bài xích người Mãn, vấn đề dân chủ, nhân quyền, sở hữu ruộng đất… Cuộc tranh luận diễn ra sôi nổi trên hai tờ báo: Dân báo (phái cách mạng) và Tân Dân tùng báo (phái bảo hoàng), kéo dài đến 2 năm (1905-1907) thì chấm dứt do cả 2 tờ báo lần lượt bị đình bản. Trong cuộc tranh luận này, phe cách mạng của Tôn Trung Sơn ở vào thế thượng phong, do có lực lượng hùng hậu, lại theo lập trường nhất quán. Dẫu sao, cuộc tranh luận này đã tạo ra những tác động tích cực, thúc đẩy xã hội Trung Quốc chuyển biến, dẫn đến sự thắng lợi của cuộc cách mạng Tân Hợi năm 1911.
ABSTRACT
The article briefly reports the debate about revolutionary line in changing the political system in China in the early 20th century between the two factions, the revolutionary faction led by Sun Yat-sen and the royalist faction fostered by Liang Qi Shao. The debate focused on key topics about what regime Chinese society was appropriate for, the republic or constitutional monarchy; the issues of ostracizing Manchurian people, of democracy, human rights and land ownership, etc... The debate appeared in two newspapers: Dân báo (Revolutionary faction) and Tân Dân tùng báo (Royalist faction) and lasted 2 years (1905-1907), and then ended due to the suspension of these two newspapers, one after another. In that debate, the revolutionary faction of Sun Yat-sen gained the upper hand thanks to its strong force and consistent policy. Anyway, the debate created a positive impact on changing Chinese society, leading to the victory of the Xinhai Revolution in 1911.
