Tìm lại những từ tiếng Việt bị thất truyền/In search of lost Vietnamese words

Tóm tắt

Tác giả bài viết phát hiện và chứng minh rằng, từ prince trong tiếng Anh hoàn toàn tương đương với từ vương trong tiếng Việt. Nghĩa phổ quát của prince là vương. Hoàng tử = king’s son chỉ là một trong nhiều nghĩa dẫn xuất của từ prince. Cho đến nay, khi dịch ra tiếng Việt, chưa thấy ai dùng từ vương để dịch từ prince, mọi prince đều biến thành hoàng tử. Các từ điển Anh Việt gọi Charles là Hoàng tử xứ Wales, Reiner là Thái tử! Hậu quả của tình trạng này là dịch sai hàng loạt cụm từ tiếng Anh, đem lại những lời dịch mà nghĩa hiển ngôn trong tiếng Việt hoàn toàn mâu thuẫn với thực tế. Đồng thời, một số từ tiếng Việt bị thất truyền.

Bài này giải quyết triệt để cách dịch từ prince và princess của Anh ra tiếng Việt, trong tất cả các ngữ cảnh nhờ vào những từ tiếng Việt được cho là đã biến mất khỏi sử dụng, chỉ còn lại trong từ điển.

Bài viết cũng cảnh báo tình trạng rất nhiều người trong giới cầm bút không hiểu nghĩa ngay cả những từ Hán Việt thông dụng nhất.

ABSTRACT

 The English word Prince is equivalent to the Vietnamese word Vương. However, in general, the translation of Prince into Vietnamese is always Hoàng tử. (In Vietnamese, Hoàng tử only means a king’s son). As a result, many English expressions are incorrectly translated into Vietnamese. Even in English-Vietnamese dictionaries Prince of Wales turns into son of the king of Wales, and Prince Reiner of Monaco is called a king’s crown son. At the same time, some Vietnamese words have disappeared in use, existing only in Vietnamese dictionaries. This article also deals with the right translations of the words “prince” and “princess” in all contexts.