Định vị lỵ sở Bình An - Thủ Dầu Một (1698 - 1956)

Tóm tắt

Từ thời các chúa Nguyễn, phần lớn diện tích tỉnh Bình Dương và tỉnh Bình Phước hiện nay thuộc địa phận tổng Bình An, huyện Phước Long, dinh Trấn Biên của phủ Gia Định. Tổng Bình An có địa giới trải rộng từ thượng lưu đến hạ nguồn sông Đồng Nai, qua sông Bé đến sông Sài Gòn bây giờ. Từ xứ Sài Côn (Bến Nghé), lớp cư dân Việt có mặt sớm nhất ở Nam Bộ đã mở rộng địa bàn cư trú về phía đầu nguồn sông Phước Long (sông Đồng Nai) và sông Tân Bình (sông Sài Gòn). Đến cuối thế kỷ XVII, Phú Lợi thôn là một trong những điểm dân cư đông đúc ven sông Tân Bình. Do vị thế của Phú Lợi thôn đối với sự phát triển của tổng Bình An, các chúa Nguyễn đã chọn nơi này làm lỵ sở Bình An. Từ đó đến khi chính quyền Ngô Đình Diệm thành lập tỉnh Bình Dương, vùng đất này mang nhiều tên gọi khác nhau nhưng luôn giữ vai trò là lỵ sở của đơn vị hành chính tương đương cấp tỉnh ngày nay.