YẾU TỐ VĂN HÓA ẨN TRONG DỊCH TÊN RIÊNG TỪ TIẾNG VIỆT SANG TIẾNG ANH

Tóm tắt

Bài báo này nhằm đánh giá tương đương dịch thuật Việt - Anh ở khía cạnhdịch tên riêng trên một tác phẩm văn học. Qua đó, các yếu tố văn hóa ẩn trong việc dịch tênriêng được phát hiện và phân tích. Tác phẩm văn chương gốc viết bằng tiếng Việt là câuchuyện “Hàng nước Cô Dần” của nhà văn Thạch Lam - một trong những cây bút văn xuôinổi tiếng của Việt nam, và bản dịch đích của nó sang tiếng Anh là “The little tea seller”. Việcphân tích, đánh giá chủ yếu theo đường hướng định tính, dựa trên cơ sở phân loại tươngđương dịch thuật của Kade (1968), kết hợp với cách xác định mức độ tương đương củaCatford (1965). Kết quả nghiên cứu cho thấy về hình thức hầu hết tên riêng tiếng Việt đượcchuyển dịch nguyên sang tiếng Anh sau khi bỏ đi dấu (thanh), trong khi đó nghĩa biểu cảmít nhiều bị thoát do yếu tố văn hóa gắn với tên riêng không thể chuyển tải được. Các trườnghợp như vậy rất cần chú giải để độc giả đích có thể hiểu rõ hơn ý nghĩa của tên riêng. Mộtvài trường hợp dịch giả lược bỏ tên riêng, không dịch mà quy chiếu để thay thế, hay chuyểntừ danh từ riêng sang danh từ chung.