Kiểm soát và ngăn ngừa rủi ro margin tại các công ty chứng khoán Việt Nam

Tóm tắt

Margin đã xuất hiện từ lâu trên thế giới và nó là một trong những
đòn bẩy tài chính khá mạnh kích thích thị trường chứng khoán
(TTCK) phát triển. Rủi ro lớn nhất của các công ty chứng khoán
(CTCK) khi thực hiện nghiệp vụ này là không có khả năng thu hồi số
tiền gốc đã cho nhà đầu tư (NĐT) vay, tức phát sinh nợ xấu. Tại Việt
Nam, margin chính thức được Bộ Tài chính cho phép triển khai từ
năm 2011 và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cũng đã ban
hành quy chế hướng dẫn thực hiện margin, trong đó có rất nhiều các
quy định được đưa ra nhằm tránh những rủi ro có thể xảy ra cho các
CTCK. Tuy nhiên, theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tính đến
ngày 30/9/2012, nợ xấu liên quan đến chứng khoán, trong đó phần
lớn là do các CTCK thực hiện margin, vào khoảng 12.000 tỷ đồng.
Một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng nợ xấu tại các CTCK
hiện nay là do trình độ quản trị rủi ro của các nhà quản lý tại CTCK
vẫn còn hạn chế khiến cho nghiệp vụ này trở thành một trong những
“tác nhân” gây ra tình trạng nợ xấu tăng cao. Bài viết tập trung vào
thực trạng quản trị rủi ro margin tại các CTCK sau khi UBCKNN ban
hành quy chế margin(1), nguyên nhân và đưa ra các giải pháp tổng thể
nhằm hỗ trợ các CTCK trong vấn đề quản trị rủi ro margin nói riêng
và quản trị rủi ro nói chung.