Nhận diện hoạt động ngân hàng ngầm tại Việt Nam

Tóm tắt

 Khái niệm hoạt động ngân hàng ngầm (Shadow banking) được đề cập đầu tiên tại Diễn đàn Kinh tế do Ngân hàng Trung ương Mỹ tổ chức tại Jack Hole Wyoming năm 2007. Đây là một loại hình tín dụng được thực hiện bởi các định chế tài chính, tồn tại song hành với hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại (NHTM) chính thống nhưng lại nằm ngoài vòng gám sát của Ngân hàng Trung ương (FSB, 2013). Sách xanh về hoạt động ngân hàng ngầm¹ của Ủy ban Châu Âu phân tích vai trò của hoạt động ngân hàng ngầm trong việc cung ứng các phương thức đầu tư thay thế cho nhà đầu tư, nguồn tài trợ vốn hữu hiệu thay cho các kênh huy động vốn truyền thống. Tuy nhiên, hoạt động ngân hàng ngầm có thể gây ra những tác hại to lớn cho hệ thống tài chính không chỉ của riêng một quốc gia. Ban nghiên cứu của Quốc hội Mỹ (2009) coi hệ thống ngân hàng ngầm là một trong những nguyên nhân chính yếu dẫn đến khủng hoảng tài chính 2007- 2009. Chính vì vậy, ảnh hưởng của hoạt động ngân hàng ngầm đối với nền kinh tế luôn là vấn đề gây nhiều tranh cãi. Ở Việt Nam, hoạt động ngân hàng ngầm cũng bắt đầu hình thành và phát triển dưới nhiều hình thức khác nhau. Mặc dù ảnh hưởng của nó đối với nền kinh tế chưa thật sự rõ ràng song cũng cần nhận diện các hoạt động này một cách cụ thể nhằm có những đánh giá, nhìn nhận một cách khách quan về vấn đề này.