Nhận diện cộng đồng Chăm Bàni ở Việt Nam

Tóm tắt

Giao lưu và tiếp biến văn hóa là hai thuộc tính cơ bản không thể thiếu đối với một nền văn hóa. Điều này lại được phản ánh khá rõ né́t trong nền văn hóa Chăm. Với địa bàn văn hóa mở - nằm ở ngã khu vực giao lưu của ba nền văn hóa – văn minh lớn của nhân loại (Ấn Độ, Trung Hoa và Ả rập). Văn hóa Chăm đã tiếp nhận và biến đổi những yếu tố văn hóa ngoại sinh trên nền tảng của văn hóa bản địa, điều kiện xã hội và cấu trúc tâm linh. Từ đó, họ đã hình thành hai cộng đồng tín ngưỡng – tôn giáo. Đó là cộng đồng Chăm Bàni (Cam Awal) và cộng đồng Chăm Bàlamôn (Cam Ahié́r). Hai cộng đồng này tồn tại và phát triển phụ thuộc lẫn nhau và không mang tính sở hữu. Vì vậy, không thể nhìn nhận cộng đồng Chăm ở Việt Nam với tính chất một thực thể chính trị mà là một thực thể xã hội, bao gồm nhiều yếu tố như: văn hóa truyền thống, niềm tin tín ngưỡng – tôn giáo, tổ chức xã hội.