Bổ sung loài cây thuốc mới hoàng thảo Cao Bằng (Dendrobium xichouense S. J. Cheng & C. Z. Tang) cho hệ thực vật Việt Nam

Tóm tắt

Hoàng thảo (Dendrobium) là một trong những chi lớn nhất của họ Lan (Orchidaceae). Ở Việt Nam hiện biết 101 loài và 1 thứ.Thân phơi khô của các loài thuộc chi Dendrobium trong Đông y thường gọi là vị thuốc hoàng thảo dùng để chữa sốt nóng, khô cổ, bứt rứt, kém ăn, giảm thị lực (D. nobile, D. gratiosissimum, D. crumenatum), hay có tác dụng chống oxy hóa, hỗ trợ điều trị khối u (D. officinale).

Trong đợt điều tra cây thuốc ở Cao Bằng, có phát hiện loài Dendrobium xichouense S. J. Cheng & C. Z. Tang.Người dân địa phương gọi loài này là hoàng thảo Cao Bằng. Qua tra cứu các tài liệu, nhận thấy loài này có phân bố ở Trung Quốc mà chưa có công bố nào có ở Việt Nam. Bài báo này ghi nhận phân bố của loài hoàng thảo Cao Bằng (Dendrobium xichouense S. J. Cheng & C. Z. Tang) ở Việt Nam, qua đó bổ sung thêm 1 loài thuộc chi Dendrobium Lindl. cho Thực vật chí Việt Nam tập 9 và hệ thực vật Việt Nam.

Nguyên liệu nghiên cứu

Hoàng thảo Cao Bằng ở các xã Khánh Xuân (huyện Bảo Lạc), xã Vũ Nông, xã Tĩnh Túc (huyện Nguyên Bình) thành phố Cao Bằng, khi có đủ hoa, quả.

Phương pháp nghiên cứu

- Nghiên cứu đặc điểm hình thái của mẫu nghiên cứu tại thực địa và trong phòng thí nghiệm theo phương pháp trong tài liệu, mô tả đặc điểm hình thái theo phương pháp mô tả phân tích.

- Xác định tên khoa học bằng phương pháp so sánh hình thái, đối chiếu đặc điểm hình thái với khóa phân loại thực vật, các bộ thực vật chí và đối chiếu với các mẫu của Phòng Tiêu bản Thực vật - Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Paris.

Kết quả

Kết quả nghiên cứu đã bổ sung cho hệ thực vật Việt Nam một loài hoàng thảo mới Dendrobium xichouense S. J. Cheng & C. Z. Tang, tên địa phương là hoàng thảo Cao Bằng. Loài đặc trưng bởi cằm hẹp hình ống, màu xanh nhạt hơi vàng; chiều dài cánh đài và cánh hoa gần bằng nhau, cong và không trải ra được trên một mặt phẳng; cánh môi dày cong cuộn thành ống, màu trắng hay vàng nhạt, mặt trên có phủ lớp lông nhung dày và rìa có tua viền. Loài Dendrobium xichouense S. J. Cheng & C. Z. Tang phân bố ở xã Khánh Xuân (huyện Bảo Lạc), xã Vũ Nông, xã Tĩnh Túc (huyện Nguyên Bình) thành phố Cao Bằng. Hiện chưa có nghiên cứu về loài hoàng thảo Cao Bằng này, do vậy cần nghiên cứu về thành phần hóa học, tác dụng dược lý, giá trị sử dụng cũng như khả năng nhân trồng.