Bài viết phân tích sự chuyển hóa biện chứng, hai chiều giữa bản năng và văn hóa - một cặp phạm trù, một quan hệ tất yếu phổ biến trong quá trình tiến hóa, tha hóa và phát triển của con người, của nhân cách; đồng thời tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân của sự tha hóa và khủng hoảng nhân cách ở Việt Nam hiện nay.