Sự khác biệt thực chất giữa quan điểm của C.Mác về hình thái kinh tế - xã hội với quan điểm của các nhà triết học trước C.Mác về hình thái kinh tế - xã hội là ở chỗ, lần đầu tiên C.Mác giải thích trên quan điểm duy vật biện chứng về quan hệ giữa tồn tại xã hội với ý thức xã hội, quan hệ giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất, quan hệ giữa cơ sở hạ tầng với kiến trúc thượng tầng. Khi phân kỳ các hình thái kinh tế - xã hội theo thứ tự từ thấp đến cao, C.Mác dựa vào các loại phương thức sản xuất; cách phân kỳ đó coi lịch sử là một quá trình tự nhiên. Khi tiên đoán về xã hội tương lai, tuy C.Mác chưa chỉ rõ tính đặc thù về trình độ của lực lượng sản xuất trong chủ nghĩa xã hội, nhưng ông cho rằng lực lượng sản xuất trong chủ nghĩa xã hội phải cao hơn lực lượng sản xuất trong chủ nghĩa tư bản. Quan điểm của C.Mác về hình thái kinh tế - xã hội là quan điểm khoa học.
