VĂN MIẾU, VĂN TỪ, VĂN CHỈ TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

Tóm tắt

     Trong tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc, Văn Miếu, Văn Từ và Văn Chỉ đã đóng một vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần và thể hiện truyền thống "tôn sư trọng đạo" của người Việt Nam. Văn Miếu được xây dựng ở kinh đô Thăng Long dưới triều vua Lý Thánh Tông (1070) để phụng thờ Khổng Tử và những vị học trò xuất sắc nhất của Khổng Tử. Trải qua các triều đại như Trần, Lê sơ, Lê Trung hưng, Tây Sơn và Nguyễn, Văn Miếu đã có những thay đổi nhất định về đối tượng tuyển sinh cũng như hình thức thi cử... Trong đó, vào thời Lê sơ Nho giáo đã phát triển cực thịnh, đặc biệt vào năm 1484 Vua Lê Thánh Tông cho dựng bia Tiến sĩ của những người đỗ đạt từ khoa thi năm 1442 trở đi. Hiện nay, còn lại 82 tấm bia Tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội. Song hành với hệ thống Văn Miếu tại Trung ương, cấp tỉnh, huyện, Văn Từ và Văn Chỉ dần được hình thành ở các làng, xã để không chỉ thờ phụng Khổng Tử mà còn để vinh danh những người đỗ đạt trong làng, xã. Trong đó, các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh (xứ Kinh Bắc xưa) có sự hiện diện phong phú của hệ thống Văn Từ, Văn Chỉ.